Ga naar de inhoud

Mestketen: van aanbodgericht naar vraaggestuurd?

Connecting Agri & Food heeft in opdracht van Wageningen Livestock Research de kosten en opbrengsten van diverse varkensmestverwerkingsketens in beeld gebracht, een zogenaamde manure business case. Hierbij is gekeken naar verschillende vormen van eindproducten, de kosten en opbrengsten in de mestketen. In de huidige situatie waarin de mestafzetkosten tot meer dan € 17 voor de agrarisch ondernemer bedragen. Door mest te verwerken kunnen de opbrengsten worden gerealiseerd van € 30 tot bijna € 60 per m3. In bepaalde ketenvarianten zijn de totale kosten en opbrengsten nagenoeg gelijk.

Verschillende ketens onderzocht

Er zijn zowel grootschalige als kleinschalige ketens in beeld gebracht. Binnen deze  ketens wordt gewerkt:  

  • Met verschillende technieken en verschillende eindproducten.
  • Om in een verschillend aantal stappen een eindproduct te produceren.
  • Aan een eindproduct welke wel of niet is opgewaardeerd tot een product dat is afgestemd op de behoefte van de plant.

In het onderzoek is gebruik gemaakt van diverse concrete situaties uit de praktijk en van input van experts op dit gebied. Uiteraard liggen er bij de diverse verwerkingsmogelijkheden uitdagingen op logistiek en technisch gebied en niet te vergeten op het gebied van vergunningen en maatschappelijk draagvlak. Gedurende het onderzoek bleek dat in de mestverwerkingssector het delen en uitwisselen van kennis niet vanzelfsprekend is. Anderzijds werd wederom duidelijk dat in de sector veel kennis en innovatiekracht aanwezig is.

Toelichting grafiek
In het onderzoek zijn een aantal varianten doorgerekend voor zowel grootschalige als kleinschalige verwerking:

  1.  Grootschalige verwerking, in één verwerkingsstap naar een product met 70% droge stof, eindproduct zonder opwaardering.
  2.  Grootschalige verwerking in één stap naar een product met 90% droge stof, eindproduct zonder opwaardering.
  3.  Grootschalige verwerking, in één verwerkingsstap naar een product met 90% droge stof, eindproduct met opwaardering.
  4.  Grootschalige verwerking in twee stappen (70%, 90%) naar een product met 90% droge stof, eindproduct met opwaardering.
  5.  Kleinschalige verwerking in één stap naar een product met 70% droge stof, eindproduct zonder toegevoegde waarde.
  6.  Kleinschalige verwerking in één stap naar 70% droge stof plus een aparte distributiestap, eindproduct zonder toegevoegde waarde.
  7.  Kleinschalige verwerking in twee stappen (30%, 90%) naar een product met 90% droge stof waarvan de eerste scheidingsstap als eerste stap, eindproduct met toegevoegde waarde.
  8.  Kleinschalige mestverwerking in twee stappen – met opwaarderings als aparte stap – naar een product met 90% droge stof, eindproduct met toegevoegde waarde.

 In de varianten zijn alle kosten van de keten opgevoerd als kosten en zijn anderzijds de opbrengsten weergegeven. Kosten van de ene ketenschakel kunnen hierin uiteraard opbrengsten zijn voor een andere ketenschakel.

Kosten en opbrengsten in de ketens

De ketens 3 en 4, laten een keten zien waar de totale kosten en opbrengsten nagenoeg gelijk zijn. In de geschetste ketens 7 en 8 is dit verschil tussen opbrengsten en kosten relatief beperkt met €7 à € 9 per m3. In genoemde ketens wordt een eindproduct dat is afgestemd op de behoefte van de plant geproduceerd.
Bij de ketens 1, 2 , 5 en 7 wordt de samenstelling van het eindproduct niet specifiek afgestemd op de behoefte van de plant en zijn deze verschillen groter, van €15 tot ruim €16 per m3 bij grootschalige en €18 tot € 25 bij kleinschalige verwerking.

Waarde uit mest

De resultaten van het onderzoek laten de potentie zien van verwerking en gerichte afzet van mest. Er zijn drie belangrijke factoren die het economische resultaat bepalen:

  • De schaal van de productie: Grootschalige mestverwerking biedt het meest perspectief op een rendabele (keten) business case.
  • De stappen in de verwerking: Het verminderen van het aantal stappen naar het eindproduct levert minder kosten op in de keten.  
  • Het eindproduct: Uit het onderzoek blijkt dat een mestkorrel die is afgestemd op de behoefte van de plant de grootste potentie heeft voor een business model met overall hogere opbrengsten dan kosten.

Er zijn echter nog stappen te nemen om te komen van een businessmodel dat is gebaseerd op kostenbesparing naar een businessmodel dat uitgaat van ‘waarde uit mest’.
Kanttekening daarbij is dat de verdeling van kosten en opbrengsten door de keten heen, en daarmee de rendabiliteit voor iedere ketenschakel, sterk verschilt. 

Producten afgestemd op de behoefte van de plant hebben een hoge opbrengstpotentie. De fluctuerende markt met fluctuerende opbrengstprijzen kan op dit moment de balans echter nog doen omslaan.

Het onderzoek is onderdeel van het project “Livestock and Manure Management Component”, gefinancierd door de Climate and Clear Air Coalition. Het project brengt wereldwijde kansen van mestbenutting in beeld.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Angela van der Sanden

Specialist Veehouderij & Strategie

06 53 38 53 23
a.vandersanden@connectingagriandfood.nl

Naar toegevoegde waarde(n) door samenwerking in de keten

Op verzoek van de Dierenbescherming heeft Connecting Agri & Food instrumenten beschreven die kunnen helpen het verdienvermogen van de veehouder te verbeteren en zo ook ruimte te creëren om te investeren in verduurzaming, waaronder het verder verhogen van het dierenwelzijn. Het betreft stabiele prijssystemen, correcties voor verwachte veranderingen in voerprijzen, en het op het investeringsritme van bedrijven afstemmen van de vergoeding voor meerkosten. Ook zijn de perspectieven uitgewerkt van samenwerken in veehouder-producentengroepen. 

Lees hieronder het rapport (beschikbaar in Nederlands, Engels en Duits) 

Onze opdrachtgever:

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Gé Backus

.

06 53 72 49 43
g.backus@connectingagriandfood.nl

Peter van Balkom

Specialist Markt & Keten

06 51 42 43 27
p.vanbalkom@connectingagriandfood.nl

Janneke Straver – van der Schans

Specialist Veehouderij & Economie

06 13 12 78 93
j.straver@connectingagriandfood.nl

Ketenconcepten opzetten

Om verlies van grondstoffen zoveel mogelijk te voorkomen, werkt Connecting Agri & Food ook aan projecten op gebied van circulaire economie. We rekenen aan reststromen en hergebruik van grondstoffen (kringlopen), en brengen de CO2-uitstoot van de varkenshouderij daarbij in kaart. Zo weet de varkenshouder wat het hem aan besparing op gaat leveren en komen ook de voordelen van partijen verderop in de keten in beeld. Uiteraard moeten ketenpartners hiervoor samenwerken en een gezamenlijk belang hebben. Voerproducenten kunnen besparen op voerkosten door grondstoffen te hergebruiken, retailers leveren meerwaarde voor de consument en geven reststromen terug aan de leveranciers. De varkenshouder kan zoveel mogelijk verspilling van voedsel tegengaan en kringloopvoer verstrekken aan zijn dieren.

Varkenslabel
Ketenconcepten kunnen ontstaan zodra de ketenpartners unieke eigenschappen hebben, in vergelijking met de gangbare keten, en er een eigen varkenslabel aan gekoppeld kan worden. Het leveren van proof-of-concept is onderdeel van het proces om een ketenconcept in de markt te zetten.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Peter van Balkom

Specialist Markt & Keten

06 51 42 43 27
p.vanbalkom@connectingagriandfood.nl


Supermarktondernemers op zoek naar meerwaarde

Samen met drie Brabantse supermarktondernemers heeft Connecting Agri & Food onderzocht wat de mogelijkheden zijn om meer toegevoegde waarde te  realiseren. Het uitgangspunt is dat mensen die een gezamenlijk doel voor ogen hebben en gedreven zijn om het anders te gaan doen, een andere koers op levert dan die tussen partijen met een te verdedigen belang. De ondernemers hebben zich aangemeld voor dit project naar aanleiding van een bericht in het ledenblad van het Vakcentrum, de vereniging van zelfstandige detaillisten in food en fast moving consumer goods en franchisenemers.

Het levert alle partijen meerwaarde als je opereert als gezamenlijke keten en niet als afzonderlijke losse schakels. Als we nieuw willen zijn aan de voorkant van de keten, dan kunnen we dat pas doen als we ook gebruik maken van de achterkant die we hebben. Producenten en producten moeten uit de anonimiteit worden gehaald en de supermarktwinkel moet hen het podium geven. Begrip en waardering door consumenten is moeilijker als het anoniem is. Lokale initiatieven zijn dan ook belangrijk. Het kunnen managen van kleine volumes door de keten heen is daar cruciaal.

Voor het creëren van meerwaarde is het belangrijk om zicht te hebben wat er bij de consument leeft. Zij zijn op zoek naar vakmanschap (slager, bakker, etc.) en vinden vooral smaak en kwaliteit belangrijk. Productkwaliteit geleverd door een vakman levert meerwaarde en een verantwoorde hogere consumentenprijs. Supermarkten verdienen momenteel hun geld echter op de overall margemix tussen bijvoorbeeld merkproducten, huismerken en versproducten. Retailers verkopen geen vlees maar een boodschappenmandje dat wordt afgerekend bij de kassa. En retailers zijn geen goede propositiebouwers: te veel artikelen, te korte tijd in het schap, te vluchtig. Bij vlees speelt ook nog een complicerende rol dat de meerkosten op het boerenerf terugverdiend moeten worden op dat deel van het karkas dat de Nederlandse consument koopt, terwijl een groter deel voor de export is.

Download rapport:

Onze opdrachtgever:

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Peter van Balkom

Specialist Markt & Keten

06 51 42 43 27
p.vanbalkom@connectingagriandfood.nl

Ontwikkel- en expertisecentrum Duurzame Eiwitten

Connecting Agri & Food onderzoekt, in samenwerking met voorlopers in de voedselketen, het opzetten van een expertisecentrum voor Duurzame Eiwitten om bedrijven samen te kunnen brengen. Onderzoek en innovatie naar Duurzame Eiwitten moet zo in een stroomversnelling komen, zodat het centrum een plek wordt waar bijeenkomsten en kennisuitwisseling plaatsvinden. Ook wordt het centrum betrokken bij het onderwijs.

Naast de opkomt van plantaardige eiwitten zal de behoefte aan dierlijke eiwitten blijven bestaan, als onderdeel van een gebalanceerd en gezond dieet. Een randvoorwaarde is dat dit vlees duurzaam geproduceerd wordt. Naast aspecten van een duurzaam gebruik van grondstoffen en het verder terugdringen van milieudruk, spelen dierwelzijn, kringlooplandbouw en een bestendig verdienmodel voor producenten een rol.

Om alle mogelijkheden goed in beeld te hebben, wordt eerst een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd. Hiervoor wordt een businessplan uitgewerkt en daarnaast ook de praktische uitvoering zoals de bouw van het centrum.

AgriFood Capital, Wageningen UR, TU/, HAS en de gemeente Oss hebben ons opdracht gegeven voor de rol van projectleider van het haalbaarheidsonderzoek.

Onze opdrachtgevers:

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Angela van der Sanden

Specialist Veehouderij & Strategie

06 53 38 53 23
a.vandersanden@connectingagriandfood.nl

Eerlijke en stabiele prijssystemen

We hebben economische gegevens geanalyseerd voor het doorberekenen van duurzaamheid in de productieketen, om te komen tot een maatschappelijke winkelprijs voor vleesproducten met het Beter Leven Keurmerk, in opdracht van de Dierenbescherming. Op deze manier voorkomen we afwentelingsmechanismen in voedselketens en wordt de veehouder beloond voor het garanderen van een beter dierenwelzijn.

Prijzenmonitor varkensvleesketen
Daarnaast beschikt Connecting Agri & Food over een prijzenmonitor varkensvleesketen, waarin alle onderdelen van de keten zijn doorberekend. Van boer tot bord: met zowel de kostprijs van de varkens zelf, de inkoopprijs van de slachterijen, de inkoop van de verschillende onderdelen voor de vleesindustrie en de retailers als ook de verkoopprijzen aan de consument van vleeswaren en vers vlees. De prijzenmonitor heeft als doel meer transparantie en daarmee een betere samenwerking en nieuwe prijssystemen te ontwikkelen voor de verschillende schakels in de keten.

Onze opdrachtgever:

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Peter van Balkom

Specialist Markt & Keten

06 51 42 43 27
p.vanbalkom@connectingagriandfood.nl

Marktonderzoek Beter Leven Keurmerk Dierenbescherming

In opdracht van De Dierenbescherming heeft Connecting Agri & Food verschillende marktonderzoeken verricht.
Eén daarvan in 2016 betrof het onderzoek naar hoe de varkenssector de toenemende vraag naar varkensvlees met het Beter Leven Keurmerk kan opvangen. De vraag is hierbij ook of megastallen daarbij wel noodzakelijk zijn. Dat leidde tot een alternatieve uitwerking, waarbij een beter dierenwelzijn gegarandeerd wordt. Gé Backus heeft hiervoor een presentatie opgesteld.

Beschikbaarheid Beter Leven Keurmerk 1 ster
Regelmatig onderzoeken we de beschikbaarheid van varkens voor het Beter Leven Keurmerk. Ook hebben we de beschikbaarheid van varkens en varkensvlees onderzocht, op basis van interviews met slachterijen en boeren. De Dierenbescherming wilde weten of bepaalde onderdelen van het varken met het Beter Leven Keurmerk 1 ster nog wel genoeg geleverd konden worden in de keten, nadat enkele grote partijen een tekort aan grondstoffen constateerden doordat die uit de markt waren gehaald.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Gé Backus

Directeur

06 53 72 49 43
g.backus@connectingagriandfood.nl

Studie over de aanpassingsstrategieën van de keten van de suikervoorziening, na het einde van de suikerquota

Connecting Agri & Food heeft een bijdrage geleverd aan de analyse van het vermogen van de Europese suikersector om zich aan te passen aan zijn pre-quotum omgeving en het vermogen om te reageren op wisselingen in de markt- en productieomstandigheden.

Het onderzoekt de gevolgen van het einde van de quota en beoordeelt of, en in hoeverre de aanpassingen de sector weerbaar maken tegen de huidige en toekomstige bedreigingen. De studie concludeert dat de veerkracht van de sector in sommige lidstaten bevredigend is, en in andere wat minder, en wordt beïnvloed door enkele niet te verwaarlozen zwakheden. Meerdere aanpassingsstrategieën en oplossingen voor risicobeheer bleken effectief; anderen lijken goed ontworpen, maar hun praktische effectiviteit is nog niet bewezen.

Onze opdrachtgever:

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Janneke Straver – van der Schans

Specialist Veehouderij & Economie

06 13 12 78 93
j.straver@connectingagriandfood.nl

Kwaliteit berenvlees

In de traditionele uitbetalingsschema’s van Nederlandse slachterijen worden varkens met een dikke speklaag gekort. Met behulp van genetica en aangepaste voeding hebben de varkens een geringere spekdikte. Schaduwzijde van deze ontwikkeling is dat 20% van de varkens minder dan 10 mm spekdikte heeft.

Vergelijken van de spreiding in dit karkaskenmerk met de gewenste afzetspecificaties van de Nederlandse retail laten zien dat er sprake is van een aanmerkelijk verbeterpotentieel. Berekend is wat het kost om via een aangepast voer de spekdikte aan te passen.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Peter van Balkom

Specialist Markt & Keten

06 51 42 43 27
p.vanbalkom@connectingagriandfood.nl