Ga naar de inhoud
Home » Blog » Pilotproject met sensortechnologie naar doelvoorschriften

Pilotproject met sensortechnologie naar doelvoorschriften

Pilotproject met sensortechnologie naar doelvoorschriften: 'Technisch draait het nu door naar handelingsperspectief voor de varkenshouder'

Op de Ospelse locatie van varkensbedrijf Vevar ging een jaar geleden een pilotproject van start om met sensortechnologie stappen te maken van middel- naar doelvoorschriften. Harm van der Zanden, productmanager Slimme Stal bij Connecting Agri & Food, draagt bij aan de zorg voor alle technische aspecten die hierbij komen kijken; van plaatsing van sensoren, validatie tot de datatransfer. 

Hij geeft aan dat de eerste cruciale, technische fase succesvol is afgerond: “Het is mogelijk om met sensoren realtime de concentratie ammoniak en CO2 in de stallucht te meten, evenals de temperatuur en de luchtvochtigheid. Nu breekt de volgende fase aan: hoe borg je de meetwaarden op een correcte manier en welk handelingsperspectief bied je de varkenshouder?”

10 sets klimaatsensoren
Op het bedrijf van de vooruitstrevende varkenshouder Maartin van der Velden hangen 10 sets klimaatsensoren. De sensoren zijn geplaatst in de afdelingen van zijn nieuwe biggenstal. Die biedt plaats aan 6.400 biggen en is uitgevoerd met een bronsysteem dat de mest frequent afvoert. Daarnaast hangen nog 3 sensoren voor en achter de luchtwasser, waarmee het effect van de bronmaatregelen wordt gemeten.

Minder dan 4 ppm ammoniak
Het bronsysteem blijkt uitstekend te functioneren. In het luchtkanaal vóór de luchtwasser wordt gemiddeld minder dan 4 ppm ammoniak gemeten, wat uitzonderlijk laag is. “Voor de doelvoorschriften is echter maar één waarde relevant: dat wat er achter de wasser wordt gemeten”, zegt projectleider Monique van der Gaag van Connecting Agri & Food. Toch zijn de sensoren in de afdelingen net zo goed van belang. “Want je wilt ook weten waar het handelingsperspectief voor de varkenshouder zit.”

Dashboard met streefwaarden en bandbreedtes
De sensoren in de afdelingen meten continu het gehalte ammoniak, de CO2, de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid. Via een dashboard worden elke 10 minuten de meetwaarden per sensor weergegeven. Per waarde zijn streefwaarden en bandbreedtes aangegeven, waar de waarden niet boven of onder moeten komen. Voor temperatuur veranderen de streefwaarden uiteraard naar mate de biggen ouder en groter worden.

Keuzes maken om te voldoen aan de doelvoorschriften
Uit de gemeten concentratie ammoniak kan vervolgens, in combinatie met het ventilatiedebiet (via de klimaatcomputer of aan de hand van de CO2-massabalans), de uitstoot van ammoniak worden berekend, bijvoorbeeld in grammen per uur of per dag. Monique: “De metingen in de dierverblijven leveren ook informatie op. Wat gebeurt er als er bij vriezend weer minder wordt geventileerd? Welk effect heeft hokbevuiling, hoe schoon kun je de hokken houden? Hoe vaak haalt het bronsysteem de mest uit de stal en wat gebeurt er als je die frequentie verhoogt?” Zo kunnen varkenshouders straks keuzes maken die bij hen passen om aan de doelvoorschriften te kunnen voldoen, schetst ze. “Ga je alles op alles zetten om de ammoniakuitstoot maar zo laag mogelijk te houden of kies je ervoor om dan liever een keer een afdeling leeg te laten, zodat je ook het doel haalt?”

Handhaving
Een andere vraag die om de hoek komt kijken bij de transitie richting doelvoorschriften is: Hoe gaat het bevoegd gezag dit straks handhaven? In het huidige dashboard wordt de ammoniakemissie ook cumulatief bijgehouden. Maar wordt er straks ook halverwege gecontroleerd of de veehouder nog netjes ‘op schema’ zit met zijn toegestane hoeveelheid emissie of gebeurt dat aan het einde van het boekjaar? En wordt er een maximale emissie per dierplaats of per stal vergund? De afspraken en voorschriften hierover zijn nog in ontwikkeling en er zijn nog veel keuzes te maken, aldus Monique.

Juridische aspecten bij sensortechnologie
Hoe toon je aan dat de sensoren nog correct functioneren? “Als sensortechnologie straks onderdeel is van de vergunning moet je ook zeker weten dat de sensoren goed werken”, zegt Monique. “Maar hoe toon je dat aan? Hoe vaak moeten ze worden geijkt, wat is de acceptabele afwijking? Deze juridische aspecten komen nu ook aan de orde.” Als elektrochemische sensoren ouder worden, geven ze steeds lagere waardes aan, omdat de gevoeligheid afneemt. Het naderen van het einde van de levensduur moet bij voorkeur geautomatiseerd worden, zodat je als veehouder een seintje krijgt als een sensor moet worden vervangen.

Succesvolle, eerste technische fase
De eerste technische fase is nu met succes geïmplementeerd, aldus Monique. “We hebben betrouwbare sensoren waarmee we realtime kunnen meten en een goed functionerend dashboard. Nu breekt de volgende fase aan: welke relaties zie je en wat is het handelingsperspectief? Hoe borg je alles, zowel mechanisch als juridisch? Daarop gaan we nu volop inzetten.” Het pilotproject, waarbinnen ook de gemeente Nederweert en de provincies Noord-Brabant en Limburg participeren, loopt nog tot eind 2024. 

Meer informatie
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel, over dit project of wilt u de mogelijkheden m.b.t. (slimme) sensoren bespreken, neem dan vrijblijvend contact op met projectleider Sandra van Kampen, s.vankampen@connectingagriandfood.nl. Zij helpt graag om de antwoorden op uw vragen helder te krijgen.

Bijdrageregeling interbestuurlijk programma (IBP) 
Het IBP-project ‘Van middel- naar doelvoorschriften/Vevar’ is gericht op het realtime meten van ammoniak en geurstofemissie. Dit project wordt ondersteund door de provincie Limburg, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Nederweert.

Wilt u meer weten?

Neem contact op met onze specialisten. 

Sandra van Kampen

Specialist Veehouderij & Leefomgeving

06 51 34 95 38
s.vankampen@connectingagriandfood.nl

Harm van der Zanden

Productmanager Slimme Stal

06 16 04 84 75
h.vanderzanden@connectingagriandfood.nl