‘Slimme meters triggeren je om jezelf te verbeteren’

Jezelf uitdagen om het nóg beter te doen. Dat kenmerkt TopigsNorsin-kernfokker Martin van de Peut uit Marknesse. Hij nam deel aan een onderzoek van Connecting Agri & Food, waarbij met slimme stal- klimaatsensoren het effect van het stalklimaat op het tot uiting komen van de genetische potentie werd onderzocht. Na afronding van het project schafte hij zelf ook een set slimme stal-sensoren aan, om met behulp van klimaatgegevens nog scherper te opereren. Dat leidde tot betere sturing van het liggedrag. “Een slimme stal-sensor triggert je om jezelf te verbeteren.”

Sensoren monitoren het stalklimaat
Het onderzoek van Connecting Agri & Food in opdracht van TopigsNorsvin vond plaats op zes varkensbedrijven. Daar is met behulp van sensoren voor temperatuur, luchtvochtigheid, CO2 en ammoniak continu het stalklimaat gemonitord. Het bleek dat grotere schommelingen in die waardes leidden tot een lagere groei per dag. Van de Peut (60) richt zich met zijn SPF+ kernfokbedrijf op de productie van de allerhoogste kwaliteit KI-beren. Met een voederconversie van onder de 2 en een daggroei van ruim 1.300 gram zijn de technische resultaten al uitermate scherp; dus op dat vlak viel er voor Van de Peut niet zo veel te winnen.

Nevelkoeling
Het onderzoek leverde hem wel een ander inzicht op, vertelt hij. “De meest verrassende uitkomst was voor mij dat je ook bij hoge luchtvochtigheid gewoon nevelkoeling kunt blijven gebruiken. Er wordt altijd voor gewaarschuwd: zet bij warm, vochtig weer de nevelkoeling uit. Maar dat is helemaal fout. Je kunt gewoon blijven koelen. Netto verandert er dus niets. Met slimme stal-sensoren maak je dat inzichtelijk.”

Meerwaarde van de sensoren
Toen het onderzoek na anderhalf jaar was afgerond, moest Van de Peut de sensoren weer inleveren. De ervaring had hem wel laten inzien hoeveel meerwaarde dergelijke meters kunnen hebben. “Daarom heb ik zelf een set aangeschaft.” De vier meters kostten ongeveer € 1.900 per stuk, het bijbehorende data-abonnement € 25 in de maand. Prijzig, vindt de varkenshouder, “maar je kunt er zeker wat uit halen, als je jezelf uitdaagt om een stukje te verbeteren. Met meten word je aan de gang gezet.”

Temperatuur
Eén van de zaken die de slimme meters aan het licht brachten, is dat de plek waar de voelers hangen in de afdeling nogal wat uitmaakt. Boven de varkens bleek de temperatuur 2 à 3 graden hoger te zijn dan waarop de verwarming was afgesteld; de thermostaat kon dus iets naar beneden.

Natte vloer en liggedrag
Daarnaast bleek dat het liggedeelte, de dichte betonnen vloer in het hok, veel kouder werd wanneer de vloer nat was van de urine. “Een natte vloer koelt heel sterk af. De lucht trekt er versneld overheen, dat veroorzaakt tocht voorin het hok. Een droge vloer is 25 of 26 graden, een natte vloer maar 10 tot 11 graden.” Gevolg is dat de varkens die koude vloer mijden, en op de roosters gaan liggen. “Ze mesten dan op het liggedeelte, en dat is precies waar je ze niet wilt hebben.”

Liggedrag aanleren
Om de dieren het juiste liggedrag aan te leren, zorgen Van de Peut en zijn medewerkers er nu voor dat bij elke nieuwe groep de dichte vloer in het hok super droog is. “We trekken het liggedeelte droog met een vloertrekker en we strooien het in met gehakselde luzerne en zaagsel. De roosters achterin maken we met een gieter nat, zodat ze daar niet gaan liggen. Dat houden we de eerste twee dagen consequent bij. Dan leid je ze goed op. Zestig procent heeft na één dag al door waar ze moeten liggen, mesten en urineren. Na een paar dagen is dat negentig procent.”

Directe voordelen
Het is even iets meer arbeid, maar die tijd pak je volgens Van de Peut dubbel en dwars terug bij het schoonmaken, omdat de betonnen vloer veel schoner blijft. “En bij een droge vloer is er geen tocht. De ventilatielucht rolt als het ware door het hok; het mengt mooier. Daardoor wordt de luchtkwaliteit beter, ook voor ammoniak en CO2.”

10 jaar ervaring met vele onderzoeken
Connecting Agri & Food bestaat deze maand 10 jaar en heeft inmiddels vele onderzoeken met groepen varkenshouders afgerond. Terugblikkend op het onderzoek vond Van de Peut vooral het uitwisselen van ervaringen tussen ondernemers onderling heel mooi. De varkenshouder raadt het collega’s verder zeker aan om met slimme stal-sensoren aan de gang te gaan. “Het is een mooi hulpmiddel om inzicht te krijgen in waar je nog kunt verbeteren. Want ‘goed’ is nooit goed genoeg.”

Meer informatie
Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel of wilt u de mogelijkheden m.b.t. slimme sensoren bespreken, neem dan vrijblijvend contact op met Angela van der Sanden. Zij helpt graag om de antwoorden op uw vragen helder te krijgen.